Quản lý đất và phân bón để sản xuất bền vững hồ tiêu

Trong canh tác hồ tiêu, sâu bệnh là vấn đề quyết định sự bền vững, ổn định của nhà vườn. Các loại sâu bệnh hại sinh ra từ đất đặc biệt nguy hiểm vì khó phát hiện và nhiều khi phát hiện ra đã muộn, khó chữa trị hiệu quả và chúng có thể gây nên sự hủy diệt cả vườn tiêu.

Các loại sâu bệnh nguy hiểm trong đất gây hại hồ tiêu là: rệp sáp hại rễ hồ tiêu (Pseudococcus citri); bệnh vàng lá chết chậm mà nguyên nhân do tuyến trùng (Meloidogyne incognita) kết hợp nấm (Fusarium solani) gây hại rễ; bệnh do nấm (Phytophthora spp).

Bệnh do Phytophthora làm cho cây tiêu có thể chết rất nhanh sau 7-10 ngày nếu nấm bệnh tấn công vào cổ rễ (héo chết nhanh), cũng có thể làm cây tiêu có triệu chứng giống bệnh vàng lá chết chậm nếu nấm bệnh tấn công vào hệ thống rễ hút.

Các loại sâu bệnh vừa kể tấn công hệ thống rễ hoặc thân ngầm cây tiêu làm giảm hoặc mất khả năng hút nước, hút dinh dưỡng nuôi cây, cây vàng lá dần và có thể chết. Bệnh lây lan nhanh trong đất nên rất khó phòng trừ.

Trong thực tế sản xuất, nguyên nhân làm cây tiêu suy yếu, lá vàng, rụng đốt, chỉ còn trơ lại bộ xương trên trụ thường rất phức tạp. Trong nhiều trường hợp là sự gây hại tổng hợp của rệp sáp, tuyến trùng và các loại nấm bệnh trong đất.

Do vậy, để vườn tiêu phát triển ổn định, chống chịu được các dịch hại nguy hiểm, cần áp dụng tổng hợp các biện pháp như: chọn giống sạch bệnh, kỹ thuật canh tác tốt, biện pháp sinh học, biện pháp hóa học…

Trong bài viết này chúng tôi chỉ đề cập đến các kỹ thuật canh tác liên quan đến đất đai và phân bón trong việc phòng trừ các loại sâu bệnh sinh ra từ đất.

Quản lý tốt đất trồng tiêu

Để làm giảm bớt nguy cơ phát sinh phát triển của các dịch bệnh sinh ra từ đất, trước hết phải chọn lựa đất trồng tiêu phù hợp.

Hồ tiêu trồng được trên nhiều loại đất khác nhau như đất đỏ phát triển trên đá bazan, đất đỏ vàng phát triển trên sa phiến thạch, diệp thạch, đất cát xám trên đá granit, đất phù sa, đất sét pha cát, đất có sỏi cơm… miễn là đất thoát nước tốt, không bị úng ngập, tầng canh tác dày hơn 70cm.

Tránh lập lại vườn tiêu trên các vùng trồng tiêu đã bị các loại sâu bệnh hại trong đất phá hoại. Nếu nhất thiết phải trồng tiêu lại trên các vùng này, cần có thời gian cách ly và cải tạo đất, luân canh với cây trồng khác từ 3-4 năm để cắt đứt nguồn sâu bệnh.

Nên thiết lập hệ thống thoát nước cho vườn tiêu, đặc biệt là các vườn tiêu trồng trên vùng đất bằng phẳng.

Áp dụng kỹ thuật làm đất tối thiểu: tránh cày bừa, xới xáo nhiều trong vườn tiêu để giảm bớt sự xói mòn khi trồng tiêu trên đất dốc.

Việc áp dụng làm đất tối thiểu còn giảm được sự xáo trộn, tổn thương bộ rễ tiêu vốn rất nhạy cảm với sự tấn công của sâu bệnh hại trong đất. Không nên làm sạch hết cỏ trong vườn tiêu.

Chỉ làm sạch cỏ trong gốc tiêu và tránh làm tổn thương gốc tiêu để hạn chế nấm bệnh xâm nhập gây hại. Cỏ giữa hai hàng tiêu cần được cắt phát nhiều lần trong năm trước khi cỏ ra hoa.