Thách thức trong xây dựng vùng an toàn dịch bệnh ở Tây Nguyên [Bài 4]: Hàng loạt điểm nghẽn trong phòng, chống dịch

Ngổn ngang bất cập

Ghi nhận tại tỉnh Kon Tum, phương thức chăn nuôi còn lạc hậu, số lượng chăn nuôi nhỏ lẻ còn nhiều, điều kiện chuồng trại còn tạm bợ, không đảm bảo về vệ sinh và an toàn dịch bệnh. Từ đó công tác phòng chống dịch gặp khá nhiều khó khăn, việc phát triển xây dựng vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh khó triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, bệnh dịch tả lợn Châu Phi hiện nay chưa bán vacxin bán rộng rãi dù thời gian qua một số công ty đã nghiên cứu và sản xuất thành công vacxin nhưng chưa triển khai tiêm phòng được đại trà nên dịch tả lợn Châu Phi vẫn luôn tiềm ẩn và nguy cơ bùng phát rất lớn.

Trong khi đó, Gia Lai là tỉnh có tổng đàn gia súc, gia cầm lớn nhưng chăn nuôi chủ yếu quy mô nhỏ lẻ, hộ gia đình (chiếm tới 70%), không đảm bảo được các điều kiện về vệ sinh thú y, an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh trong chăn nuôi, do đó dịch bệnh rất dễ phát sinh, lây lan, khó kiểm soát và gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi cũng như ngân sách nhà nước.

Đơn cử như năm 2019, bệnh dịch tả lợn Châu Phi đã làm chết, tiêu hủy hơn 30.000 con lợn tại gần 3.500 hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, ước tính thiệt hại khoảng 80 tỷ đồng và ngân sách Nhà nước phải hỗ trợ hơn 40 tỷ đồng.

Ngoài ra, các loại mầm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như dịch tả lợn Châu Phi, viêm da nổi cục ở trâu, bò, lở mồm long móng gia súc vẫn lưu hành rộng khắp trên địa bàn tỉnh, cùng với yếu tố điều kiện chăn nuôi không đảm bảo nêu trên nên rất dễ bùng phát dịch.

Ông Thái Văn Dũng, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Gia Lai cho biết, địa phương là tỉnh còn khó khăn, ngân sách hạn hẹp, việc bố trí kinh phí từ ngân sách Nhà nước mua các loại vacxin phòng bệnh cho đàn vật nuôi khá hạn chế. Trong khi một bộ phận không nhỏ người chăn nuôi vẫn chủ quan hoặc còn ỷ lại, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa chủ động tiêm phòng cho đàn vật nuôi.

Đặc biệt, việc tổ chức bộ máy ngành thú y hiện nay chưa đúng quy định của Luật Thú y, do đó thiếu đồng bộ, đứt gãy, lỏng lẻo ở một số khâu trong công tác phối hợp quản lý nhà nước về phòng, chống dịch bệnh động vật xuyên suốt từ cấp tỉnh xuống cấp huyện, tại một số địa phương cắt giảm chức danh chăn nuôi, thú y cấp xã.

Việc tổ chức hệ thống cơ quan chăn nuôi và thú y các cấp còn nhiều bất cập, trong đó có nội dung liên quan đến thú y xã, phường, gây ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động quản lý Nhà nước liên quan đến lĩnh vực chăn nuôi thú y.

“Những năm gần đây, tình hình dịch bệnh trên gia súc, gia cầm tại khu vực Tây Nguyên có nhiều diễn biến phức tạp như: Dịch tả lợn Châu Phi, viêm da nổi cục, cúm gia cầm, bệnh dại… Trong đó, một số bệnh không có vacxin tiêm phòng như dịch tả lợn Châu Phi, vì vậy đã gây nên những tác động xấu cho việc phát triển chăn nuôi ở địa phương và ảnh hưởng đến ngân sách Nhà nước chi trả cho công tác chống dịch”, ông Thái Văn Dũng, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Gia Lai.

Theo ông Thủy Lệ Vũ, Phó chi cục trưởng phụ trách Chi cục Chăn nuôi và Thú y Đắk Lắk, địa phương này cũng đang gặp khó khăn do nguồn lực tài chính cho công tác quản lý Nhà nước về thú y còn chưa đáp ứng yêu cầu, công tác tiêm phòng, lấy mẫu, kiểm tra, giám sát dịch bệnh, trang thiết bị, điều kiện làm việc còn hạn chế.

Ông Vũ cho biết, công tác triển khai tiêm phòng còn gặp nhiều khó khăn do một bộ phận người dân chưa nhận thức đúng về tầm quan trọng của công tác tiêm phòng cũng như phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước trong công tác phòng chống dịch bệnh và kê khai hoạt động chăn nuôi.

Ngoài ra, công tác kiểm soát giết mổ trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, chưa xây dựng được nhà máy giết mổ quy mô công nghiệp vì vậy sản phẩm chăn nuôi của tỉnh phần lớn xuất thô. Giá đầu vào sản xuất chăn nuôi (con giống, thức ăn…) tăng cao khiến cho chi phí chăn nuôi tăng cao, trong khi giá một số sản phẩm chăn nuôi duy trì ở mức thấp như: gà thịt, vịt thịt, lợn thịt…