Hà Giang có giống bò vàng [Bài 2]: Chuồng bò to hơn nhà ở

Làm chuồng bò kiên cố để chống trộm

Mua Dũng Phử là hộ nghèo ở thôn Khai Hoang Một, xã Hữu Vinh, huyện Yên Minh. Biết chúng tôi tới thăm, Phử đã chuẩn bị đầy những khuẩy tấu cỏ xanh non để trong chuồng bò.

Chuồng bò nhà Phử được xây cách đây hơn 10 năm. Khi ấy, đường vào Khai Hoang Một còn là đường đất nhỏ như sợi chỉ. Xe máy chở vật liệu chỉ đi được đến đầu làng, đoạn đường còn lại Phử nhờ người bản cõng trên lưng bằng khuẩy tấu. Mất khoảng 3 con bò mộng bán cho thương lái chuồng bò ấy mới được cứng cáp như bây giờ.

Từ ngày có chuồng bò kiên cố, Phử nuôi được nhiều lứa bò không bị dịch bệnh, lại không phải đêm tối thấp thỏm mất ngủ vì lo trộm đến dắt mất bò. Ngày trước, ở các vùng giáp biên giới, chuyện trộm bò khá phổ biến. Bọn trộm bò chỉ cần dắt qua phía bên kia biên giới là các hộ dân không thể tìm được. Cũng bởi thế, nhà nào cũng cố xây dựng chuồng bò thật kiên cố. Kiên cố hơn cả nhà ở, vì con bò là tài sản quý giá của mỗi gia đình.

Nhà Phử có 8 con bò, giá được khoảng hơn 100 triệu đồng. Từ ngày thị trường Trung Quốc thắt chặt, giá bò cũng giảm hơn. Bởi thế, Phử muốn nuôi thêm mấy tháng nữa, chờ thị trường tăng giá sẽ bán. Hơn nữa, dịp này nhà Phử cũng chưa cần đến khoản tiền nào lớn.

Phử bộc bạch, ngày trước chưa nuôi được nhiều bò, đàn con lúc nhúc đứa sau nối tiếp đứa trước lớn lên nồi mèn mén cũng phải to hơn. Nồi mèn mén to hơn chiếc váy, chiếc mũ nồi đội đầu của chúng cũng cũ đi mà không có tiền mua cái mới. Phử nuôi bò với ước mơ thoát nghèo.

Cạnh chuồng bò nhà Phử là chuồng bò của Lù Thị Chở đứa cháu dâu của Phử. Chở tập tễnh từng bước nặng nhọc chăm sóc đàn bò. Phử bảo: Nó là đứa thiệt thòi. Từ nhỏ bị bệnh không được bố mẹ đưa đi gặp thầy thuốc kịp thời nên cả tay và chân đều có khiếm khuyết. Nhưng sự chịu khó và đảm đang nó không thua một đứa con gái nào ở vùng này.

Khi Chở và Mua Mý Chá, đứa cháu con anh trai của Phử lấy nhau, thương hoàn cảnh nghèo khó của các cháu, Phử tặng cho chúng một con bò để lấy vốn làm ăn.

Để có đủ cỏ cho bò ăn, khi trời còn chưa kịp sáng Chở đã có mặt trên nương để làm cỏ ngô, thu hoạch bí rồi chất đầy khuẩy tấu cỏ mang về cho bò. Chở chịu khó như thế nên trong nhà lúc nào cũng sẵn cỏ tươi để đàn gia súc ăn cả tuần không hết. Hôm nào Chở cũng cho con bò ăn no mới dám nghĩ đến việc ăn cơm. Đã 2 năm nay, con bò của Chở lớn gấp đôi so với lúc mới bắt về.

Đợt vừa rồi, do khu chuồng nhiều muỗi quá, con bò bị đốt sưng lên thành từng cục ở phần lưng, phần bụng. Nhiều người làng bảo con bò của Chở bị viêm da nổi cục. Nhưng cán bộ thú y bảo không phải, thế là con bò không bị bệnh đáng sợ như lời trưởng thôn tuyên truyền cho bà con biết hôm họp thôn.

Từ sau hôm ấy, Chở chăm chỉ vệ sinh chuồng bò, làm rãnh thoát nước theo lời hướng dẫn của cán bộ thú y để chuồng không bị đọng nước xung quanh dễ sinh ra mầm bệnh, Chở cũng mua thêm tấm lợp để gia cố lại mái chuồng bò.

Ở cái xóm nhỏ của Phử, nhà nào cũng nuôi bò. Nhà Phử, nhà anh em họ hàng của Phử và nhà đứa cháu Phử… đều nuôi bò vàng. Không chỉ riêng bản của Phử mà từ các xã Du Già, Du Tiến, Đường Thượng, Hữu Vinh đến xã Lao Và Chải, Lũng Hồ, Mậu Duệ… hầu như nhà nào cũng có con bò vàng trong chuồng.

Cái nghèo vẫn hiện hữu với những nếp nhà liêu xiêu, nhưng ngoài chuồng bò nhiều nhà đã xây dựng kiên cố. Bởi con bò mang theo hi vọng ấm no cho người dân, là tài sản có giá trị lớn nhất của mỗi hộ gia đình nơi cao nguyên đá này.